काठमाडौँ। यस वर्ष मनसुनको समयावधि सकिए पनि मनसुन भने बाहिरिएको छैन । अक्टोबर २ सम्म मनसुन बाहिरिने भए पनि नेपालमा मनसुनको प्रभाव अझै कामय रहेको छ ।
अझै केही समय मनसुन कायम रहने सम्भावना प्रवल रहेको जल तथा मौसम विज्ञान विभागले जनाएको छ । विभागले यसै वर्षदेखि मनसुन बाहिरिने मिति अद्यावधिक हुँदै सेप्टेम्बर २३ बाट बढेर अक्टोबर २ सम्म तय गरेको होे । यो अवधिको मिति अबको ३० वर्षसम्म कायम रहनेछ । मनसुन सुरु हुने मिति पनि एक दिन पछाडि सरेर जुन १० बाट ११ जुन तय गरिएको छ ।
विभागको मौसम पूर्वानुमान महाशाखाले दिएको जानकारीअनुसार अझै पनि नेपालमा मनसुनको पूर्वीय वायु नै सक्रिय छ । जसका कारण देशका धेरै भू–भागमा बदलीसहित वर्षा भइरहेको मौसमविद् गङ्गा नगरकोटीले बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, “मनसुन बाहिरिनका लागि पश्चिमी वायु सक्रिय हुनुपर्छ, न्यूनचापीय रेखा बन्न र जलवाष्पको आवतजावतमा कमी आउनुपर्छ । तर, अहिलेसम्म त्यसो हुन सकेको छैन । ” पश्चिमी वायुको गतिले पूर्वीय वायु विस्थापित गरेर आकाशमा पश्चिमी वायुको प्रभाव बढेपछि मात्र मनसुन नेपाल बाहिरिने मौसमी प्रवृत्ति रहँदै आएको छ ।
त्यसो नभएकै कारण यस वर्ष मनसुनी अवधि थप लम्बिने सम्भावना बढेको जानकारी उहाँले दिनुभयो । जल तथा मौसम विज्ञान विभागले तय गरेको मनसुनको पाँच महिनाको अवधिमा यो वर्ष १५ प्रतिशत बढी वर्षा भएको थियो । विभागले यस वर्षको मनसुनमा नेपालमा सरदरभन्दा बढी वर्षा हुने पूर्वानुमान गरेको थियो । त्यस आधारमा धेरै बढी वर्षा नभए पनि १५ प्रतिशत बढी वर्षा भएको जानकारी विभागस्थित जलवायु विश्लेषण शाखाकी प्रमुख इन्दिरा कँडेलले दिनुभयो । उहाँका अनुसार सरदरको हिसाब गर्ने हो भने यो वर्षभन्दा गत वर्ष बढी वर्षा भएको थियो ।
शाखाले निकालेको ८६ वटा वर्षा मापन केन्द्रको विश्लेषण हेर्ने हो भने पनि गत वर्ष ११९ प्रतिशत वर्षा भएको थियो । यो वर्ष जम्मा ११५।५ प्रतिशतमात्र वर्षा भएको देखिएको छ । जसअनुसार मनसुनको तय मितिभित्र एक हजार ६२० मिलिमिटर वर्षा भएको छ ।
असार १ गतेबाट आकासिएको मनसुनी वायु साउन मध्यसम्म उच्च रहेर वर्षा गराएको थियो । त्यसपछि थोरै तल–माथि हुँदै भदौ दोस्रो सातापछि फेरि वर्षाको क्रम आकासिएको थियो । त्यो क्रम भदौ २४ गतेसम्म उच्च दरमा रहेको थियो । त्यसपछि घटबढकै अवस्थामा मनसुनी सक्रियता कायम छ । गत वर्ष मनसुनपछिको अवस्थामा निकै कम वर्षाका रूपमा २५ प्रतिशत वर्षा रेकर्ड भएको थियो ।